پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی – فرم کوتاه (WHOQOL-BREF

سوالات درباره کیفیت زندگی، سلامتی یا سایر جنبه ­های زندگی شما هستند. لطفاً پاسخی را که از نظر شما مناسب­تر است را انتخاب کنید. اگر در پاسخ به سوالی تردید دارید، اولین پاسخی که به ذهن­تان می­رسد را انتخاب کنید.

قسمت اول: لطفاً به سوالات زیر با توجه به شرایط زندگی­تان در یک هفته اخیر پاسخ دهید.

شماره	سوال	خیلی بد	بد	نه بد و نه خوب	خوب	خیلی خوب
1	در کل کیفیت زندگی خود را چگونه ارزیابی می­کنید؟	1	2	3	4	5

شماره	سوال	کاملاً ناراضی	ناراضی	نه ناراضی و نه راضی	راضی	خیلی راضی
2	چقدر از وضعیت سلامتی خود رضایت دارید؟	1	2	3	4	5

قسمت دوم: سوالات زیر درباره این است که در چهار هفته اخیر تا چه حد برخی چیزها را تجربه کرده ­اید.

شماره	سوال	اصلاً	کم	متوسط	خیلی زیاد	به شدت
3	دردهای جسمانی و مشکلات بدنی چقدر مانع انجام فعالیت­ها و کارهای مورد علاقه شما می­شود؟	5	4	3	2	1
4	برای انجام کارهای روزمره، چقدر به درمان­های پزشکی (دارو و دستورات خاص پزشکی) نیاز دارید؟	5	4	3	2	1
5	چقدر از زندگی لذت می­برید؟	1	2	3	4	5
6	به نظر شما، زندگی شما تا چه حد معنادار (با ارزش) است؟	1	2	3	4	5
7	در انجام کارها و امور روزمره خود چقدر قادر به تمرکز هستید؟	1	2	3	4	5
8	در زندگی روزمره خود چقدر احساس امنیت و آرامش می­کنید؟	1	2	3	4	5
9	محیط اطراف  شما، تا چه حد سالم و بهداشتی است؟	1	2	3	4	5

قسمت سوم: سوالات زیر تجربیات و توانایی شما در انجام دادن کارهای خاصی در طول چهار هفته اخیر را می­سنجد.

شماره	سوال	اصلاً	در حد کم	در حد متوسط	در حد زیاد	به طور کامل
10	آیا برای زندگی روزمره انرژی کافی دارید؟	1	2	3	4	5
11	آیا شکل و قیافه ظاهری بدنتان مورد قبول شماست؟	1	2	3	4	5
12	آیا برای رفع نیازهای خود پول کافی دارید؟	1	2	3	4	5
13	اخبار و اطلاعات مورد نیاز روزانه به چه میزان در دسترس شماست؟	1	2	3	4	5
14	چه میزان فرصت برای پرداختن به کارهایی که مورد علاقه شخصی شماست، دارید؟	1	2	3	4	5

شماره	سوال	خیلی بد	بد	نه بد و نه خوب	خوب	خیلی خوب
15	چقدر در استفاده از ظرفیت کاری خود (بازار، خرید، قدم زدن، منزل اقوام) از خود رضایت دارید؟	1	2	3	4	5

شماره	سوال	کاملاً ناراضی	ناراضی	نه ناراضی و نه راضی	راضی	خیلی راضی
16	چقدر از وضعیت خواب خود راضی هستید؟	1	2	3	4	5
17	چقدر از توانایی خود برای انجام فعالیت­های روزمره زندگی راضی هستید؟	1	2	3	4	5
18	از توانایی خود برای کار کردن چقدر رضایت دارید؟	1	2	3	4	5
19	از توانایی کارکردن، خواب، خوراک و رفت و آمد خودتان چقدر رضایت دارید؟	1	2	3	4	5
20	چقدر از روابط اجتماعی تان با دیگران رضایت دارید؟	1	2	3	4	5
21	چقدر از روابط جنسی خود رضایت دارید؟	1	2	3	4	5
22	چقدر از حمایت دوستان و آشنایان خود راضی هستید؟	1	2	3	4	5
23	چقدر از شرایط و امکانات محل زندگی خود رضایت دارید؟	1	2	3	4	5
24	چقدر از دسترسی به خدمات بهداشتی و درمانی رضایت دارید؟	1	2	3	4	5
25	چقدر از دسترسی به امکانات حمل و نقل و وضعیت رفت وآمد خود رضایت دارید؟	1	2	3	4	5

قسمت چهارم: سوال زیر نحوه احساس و تجربه شما درباره چیزهایی خاص را در چهار هفته اخیر می­سنجد.

شماره	سوال	هیچ­وقت	به ندرت	بعضی اوقات	خیلی وقت­ها	همیشه
26	چه مقدار دچار حالاتی مانند: یاس و نا امیدی و اضطراب و ... می شوید؟	5	4	3	2	1

بخش دوم: معرفی پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی 26 سوالی (WHOQOL-BREF)

کیفیت زندگی عبارتست از برداشت هر شخص از وضعیت سلامتی خود و میزان رضایت از این وضع (حمیدی زاده و همکاران، 1387). سازمان بهداشت جهانی کیفیت زندگی را درک فرد از جایگاهش در زندگی در بافت سیستم فرهنگ و ارزشهایی که او در آنها زندگی می کند می داند که در ارتباط با هدف ها، انتظارات، استانداردها و نگرانی های اوست (شاه و همکاران، 2011). پرسشنامه کیفیت زندگی 36 سوالی (SF-36) مشهورترین و پراستفاده­ترین ابزار برای سنجش کیفیت زندگی است.

سازمان بهداشت جهانی به منظور وجود انسجام در پژوهش‌ها و سنجش کیفیت زندگی، گروهی را برای ساخت پرسشنامه مأمور کرد. حاصل کار این گروه پرسشنامه کیفیت زندگی 100 سوالی بود[1] (WHOQOL-100). چند سال بعد برای استفاده آسان‌تر از این پرسشنامه فرم کوتاهی از آن تهیه شد. پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی 26 سوالی (WHOQOL-BREF) یک پرسشنامه 26 سوالی است که کیفیت زندگی کلی و عمومی فرد را می‌سنجد. این مقیاس در سال 1996 توسط گروهی از کارشناسان سازمان بهداشت جهانی و با تعدیل گویه‌های فرم 100 سوالی این پرسشنامه ساخته شد. این پرسشنامه دارای 4 زیرمقیاس و یک نمره کلی است. این زیر مقیاس‌ها عبارتند از: سلامت جسمی، سلامت روان، روابط اجتماعی، سلامت محیط اطراف و یک نمره کلی. در ابتدا یک نمره خام برای هر زیرمقیاس به دست می‌آید که باید از طریق یک فرمول به نمره‌ای استاندارد بین 0 تا 100 تبدیل شود. نمره بالاتر نشان دهنده کیفیت زندگی بیشتر است

.

بخش سوم: ویژگی روانسنجی پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی 26 سوالی

(WHOQOL-BREF)

برای بررسی روایی و پایایی این پرسشنامه پژوهشی بر روی 1167 نفر از مردم تهران انجام گرفت. شرکت کنندگان به دو گروه دارای بیماری مزمن و غیرمزمن تقسیم شدند. پایایی آزمون بازآزمون برای زیرمقیاس­ها به این صورت به دست آمد: سلامت جسمی 77/0، سلامت روانی 77/0، روابط اجتماعی 75/0، سلامت محیط 84/0 به دست آمد. سازگاری درونی نیز با استفاده از آلفای کرونباخ محاسبه شد که در جدول زیر آمده است (جات و همکاران، 1385).

زیرمقیاس	گروه سالم، تعداد = 700	گروه بیمار، تعداد = 367
سلامت جسمانی	70/0	72/0
سلامت روان	73/0	70/0
روابط اجتماعی	55/0	52/0
سلامت محیط	84/0	72/0

  

نمره گذاری پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی 26 سوالی

(WHOQOL-BREF)

با توجه به پیچیده بودن نمره گذاری پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی 26 سوالی (WHOQOL-BREF) آن را به طور کامل در اینجا توضیح می‌دهیم.

در ابتدا باید به هر یک از 26 سوال، نمره 1 تا 5 بدهید. برای سهولت در نمره گذاری، این نمرات در داخل خود پرسشنامه به صورت عدد وارد شده‌اند.

توجه: سوالات 3 و 4 و 26 به صورت وارونه نمره گذاری می‌شوند.

در مرحله بعد باید نمره خام هر زیر مقیاس را به دست آورید که به ترتیب زیر است:

·        زیرمقیاس سلامت جسمی: جمع نمرات سوالات 3- 4- 10- 15- 16- 17- 18 در پرسشنامه. دامنه نمرات این زیر مقیاس بین 7 تا 35 خواهد بود و تفاضل این دو 28 است.

·        زیرمقیاس سلامت روان: جمع نمرات سوالات 5- 6- 7- 11- 19- 26 در پرسشنامه. دامنه نمرات این زیر مقیاس بین 6 تا 30 خواهد بود و تفاضل این دو 24 است.

·        زیرمقیاس رابط اجتماعی: جمع نمرات سوالات 20- 21- 22 در پرسشنامه. دامنه نمرات این زیر مقیاس بین 3 تا 15 خواهد بود و تفاضل این دو 12 است.

·        زیرمقیاس سلامت محیط: جمع نمرات سوالات 8- 9- 12- 13- 14- 23- 24- 25 در پرسشنامه. دامنه نمرات این زیر مقیاس بین 8 تا 40 خواهد بود و تفاضل این دو 32 است.

·        کیفیت زندگی و سلامت عمومی کلی: جمع نمرات سوالات 1 و 2 در پرسشنامه. دامنه نمرات این زیر مقیاس بین 2 تا 10 خواهد بود و تفاضل این دو 8 است

.

پس از به دست آوردن نمرات خام هر خرده مقیاس باید آن را به یک نمره استاندارد از 0 تا 100 تبدیل کنیم که این نمره را با توجه به فرمول زیر محاسبه می‌کنیم

.

نمره زیر مقیاس‌ها به توجه به فرمول بالا به این ترتیب محاسبه خواهد شد.

 

---

[1] The World Health Organization Quality of Life