تعریف بازتاب ها در دوران کودکی

بازتاب – reflex

پاسخ غیر ارادی و خودکار سیستم عصبی مرکزی به انواع محرک ها مثل فشار، صدا، تحریک لمسی و … است.  اکثریت بازتاب‌ها توسط سطوح پایین قشر مغز مثل نخاع، بصل‌النخاع، ساقه مغز و برجستگی‌های حلقوی کنترل می‌شوند.

نخستین شکل حرکات انسان حرکات بازتابی است. در طول چهار ماه آخر حیات قبل از تولد و چهار ماه نخست بعد از تولد حافظه حرکتی انسان به طور عمده از حرکات بازتابی تشکیل شده است. رفلکس ها به طور کلی به رفلکس های دائمی، رفلکس های جنینی و رفلکس های طفولیت تقسیم شده اند.

رفلکس های دائمی در تمام طول عمر ادامه می یابند مثل پرش زانو، پلک زدن، سرفه ، عطسه و … . رفلکس های جنینی در دوره جنینی و رفلکس های طفولیت در دوره طفولیت حدوداً یک سالگی مشاهده می شوند.برخی رفلکس های جنینی پس از تولد ناپدید می شوند و برخی از آن ها در دوره طفولیت و برخی نیز در تمام طول عمر ادامه می یابند.

انواع بازتاب‌های دوران کودکی

بازتاب ابتدایی

نقش: ثبات،تغذیه، کمک به حرکت جنینی،بقا و ادامه زندگی.

زمان وقوع: قبل از تولد تا ۴ ماهگی.

انواع رفلکس:متقارن و غیر متقارن گردنی،چشم عروسکی، گرفتن با کف دست،مورو ، مکیدن،باینسکی، گونه،با بیکنیی، لمس کف پا،یکه خوردن.

بازتاب وضعی ( گرانی)

نقش:حفظ وضعیت عمودی نوباوه در هنگام تغییر محیط.

زمان وقوع:بعد از ماه دوم تا پایان سال اول.

انواع رفلکس:تعادل بدن، تعادل گوش داخلی،بالا کشیدن، چتر بازی.

بازتاب جابجایی ( انتقالی )

نقش:حرکت نوباوه در محیط.

زمان وقوع:سال اول تا شروع حرکات ارادی.

انواع رفلکس:سینه خیز رفتن،راه رفتن، شنا کردن.

نقش بازتاب‌ها

۱-نقش حیاتی

تعریف:بازتاب های ابتدایی برای حفاظت، بقا و تغذیه استفاده می شوند.مانند:بازتاب لابیرنتی برای حفظ وضعیت بدن در پاسخ به نیروی گرانش و همچنین کمک به تنفس.

۲-به عنوان ابزار تشخیصی

تعریف:آگاهی از دامنه طبیعی حیات بازتاب، انحراف زیاد از دامنه طبیعی بازتاب و یا ضعیف بودن به عدم تقارون یا آشکار نشدن بازتاب به پزشکان در تشخیص کارکرد عصبی شناختی کمک می کند.مانند:بازتاب مورو اگر ظاهر نشود و یا نامتقارن باشد ، احتمالا" نشانی از صدمه مغزی است.

۳-توسعه حرکات بعدی

تعریف:ارتباط بازتاب ها با رشد حرکات بعدی، پایه ای برای شروع حرکات بعدی.مانند:بازتاب راه رفتن که باعث تسهیل در یادگیری و وقوع دست ارادی راه رفتن می شود.